Մենք ճամփա ընկանք առավոտ ծեգին՝
Կապույտ երկնքի խորությամբ արբած։
Թարմ, թեթև էր մեր ճամփորդի հոգին՝
Ուրախ էինք մենք և մեր սիրտը— բաց։
Կանչում էր, կանչում ճամփան անմեկին
Ոլորապտույտ մեր առաջ փռված…
<<Դանթեական առասպել>>
1915 պատերազմական անհաջողությամբ Ռուսական զորքերը անցել էին հարցակման,նորից կռիվներ էին մղվում նահանջած վայրերում՝Արևմտյան Հայաստանի ամբողջ տարացքում,որը և առիթ հանդիսացավ Չարենցի համար գրելու «Դանթեական» սահմռկեցուցիչ պոեմը,որտեղ նկարագրվում է պատերազմական դաժան իրողությունն ու օրենքները:
Ինչու են փռում այսքան ցավ,ավեր,
Հողմերը այս չար երբ պիտի լռեն,
Եվ ով է լարում այսպիսի դավեր
Կյանքը դարձնում նզովյալ գեհեն:
Պոեմում պատկերվում են պատերազմի իրական և դրանց ուղեկցող զինվորների վերապրած սարսափները,ճանապարհին ընկած դիակներ,ոսկրացած ձեռքեր,մերկ սրունքներ,ցիրուցան ատամներ՝
Սարսափած սրտով մենք անցանք առաջ,
Եվ մեր հայացքից արյուն էր կաթում,
Լուսնոտի նման բութ ու շվարած
Այլևս ոչինչ չեինք նկատում:
Պտերազմական ողբերգական մաքառումի տարբերակը ներկայացվում է զինվորների ծանր վերելքով՝ սառցապատ լեռան ծերպերով մինչև գագաթը: Դա մեր Վան քաղաքի ճանապարհն էր որը մեռած էր համարվում, որը ալեկոծվում էր ահի և մահի դաժան տեսարաններով:Բանաստեղծը ամեն վարկյան մաքառում է ի պաշտպանություն մարդու դարավոր մահվան դեմ,մարդու հոգևոր և բարոյական նկարագրի:Դա է այն պայծառ ծեգերի,ոսկի հասկերի,դյութիչ հեռուների,ձյունապատ գագաթների,ծովի գիշերային ծփանքների ղողանջները,տարբեր դարձդարձումների նորից ուղված արնաբույր, պատերազմների նյութական,ֆիզիկական ու հոգևոր ավերմունքների դեմ:
Եվ ճամփա ընկանք որպես մեռելներ
Թաղելով այնտեղ և մեր խիղճն ունայն
Ամեհի ցավով ներթափանցված այս և նման նկարագրություններն պարուրում են և պատերազմի զոհերին, և պատերազմող կենդանի մարդկանց,որոնց հոգու ապրումները ցուցադրելով բանաստեղծը անհուն տագնապներով բողոքում է պատերազմ կոչվող խելահեղության դեմ:
Մարատ Ստեփանյան 